Buscar en este blog

Mostrando entradas con la etiqueta Quempallou. Mostrar todas las entradas
Mostrando entradas con la etiqueta Quempallou. Mostrar todas las entradas

15 de noviembre de 2022

Xan. Rosalia de Castro, musicado por A Roda, Uxia y Quempallou


Xan

Xan vai coller leña ó monte,
Xan vai a compoñer cestos,
Xan vai a poda-las viñas,
Xan vai a apaña-lo esterco,
e leva o fol ó muíño,
e trai o estrume ó cortello,
e vai á fonte por augua,
e vai a misa cos nenos,
e fai o leito i o caldo…
Xan, en fin, é un Xan compreto,
desos que a cada muller
lle conviña un polo menos.
Pero cando un busca un Xan,
casi sempre atopa un Pedro.

Pepa, a fertunada Pepa,
muller do Xan que sabemos,
mentras seu home traballa,
ela lava os pés no rego,
cátalle as pulgas ó gato,
peitea os longos cabelos,
bótalles millo ás galiñas,
marmura co irmán do crego,
mira si hai ovos no niño,
bota un ollo ós mazanceiros,
e lambe a nata do leite,
e si pode bota un neto
ca comadre, que agachado
traillo en baixo do mantelo.
E cando Xan pola noite
chega cansado e famento,
ela xa o espera antre as mantas,
e ó velo entrar dille quedo:

—Por Dios non barulles moito…
que me estou mesmo morrendo.
—¿Pois que tes, ña mulleriña?
—¿Que hei de ter? Deita eses nenos,
que esta madre roe en min
cal roe un can nun codelo,
i ó cabo ha de dar comigo
nos terrós do simiterio…
—Pois, ña Pepa, toma un trago
de resolio que aquí teño,
e durme, ña mulleriña,
mentras os meniños deito.

De bágoas se enchen os ollos,
de Xan ó ver tales feitos;
mas non temás, que antre mil,
n’ hai máis que un anxo antre os demos;
n’ hai máis que un atormentado
antre mil que dan tormentos.

Rosalía de Castro  Follas Novas (1880)
https://youtu.be/OlSzwViWk4s

 

Otro poema de Rosalía para meditar, no he podido resistirme a empezar con la versión de Uxia  de su disco de 2013 Rosalia Pequnina, aunque solo está la mitad de la canción ya que en el disco vuelve a repetir la primera estrofa 

La primera versión mjusicada de este poema que conozco, la realizó el grupo gallego A Roda en 1995, en su albúm Os Quintos. Cantan las dos primeras estrofas y los dos primeros versos de la tercera

https://youtu.be/6iHd0-oQ2q0


La uruguaya Cristina Fernández (nada que ver con su tocaya argentina) la grabó en el 2012 para su disco Canta a Rosalía, pero no la he encontrado mas que en spotify. 

La última versión musicada que os pongo  es la del grupo de música folk celta y gallega Quempallou, que la grabaron en su disco del 2004 "Estremonias". Cantan practicamente el poema íntegro

https://youtu.be/QrEP1XZ6lhE

 

Acabo con una versión leida en gallego y subtitulada enl español, pues es posible que no hayais entendido todo el poema. Luego sigue una reflexión de unos niños de quinto de primaria sobre el poema. Interesante

https://youtu.be/qxR1gsDWloI


Seguramente lo que dice Rosalia sigue siendo cierto "Cuando uno busca un Juan casi siempre encuentra un Pedro", aunque como acaban diciendo los niños "Deberian cambiar un poco las cosas"

Buen martes